KKTC SU DOSYASI

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü olarak vizyonumuz su kaynaklarımızın geliştirilmesi, korunması ve yönetilmesi konularında dünya lideri olmaktır. “KKTC Su Temini Projesi” tam olarak Genel Müdürlüğümüzün, Bakanlığımızın ve Ülkemizin 2023 yılı vizyonunu yansıtan, dünyada eşi benzeri olmayan bir projedir.

KKTC’ye su iletimi maksadıyla daha önce balonla su taşıma projesi dahil birçok proje geliştirmiştir. Fakat bu projeler KKTC’nin su meselesine kalıcı bir çözüm getirememiştir.

DSİ Genel Müdürlüğü yıllardır su sıkıntısı çeken KKTC’nin su ihtiyacını karşılamak maksadıyla “KKTC’ye Boru Hattı ile Su İletimi Projesi”ni hayata geçirmiştir.

“Asrın projesi” olarak adlandırdığımız “KKTC Su Temin Projesi” Ülkemiz ve milletimiz için prestij projelerinden biridir.

Projenin başlangıcı 27 Mayıs 1998 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesi’ne dayanmaktadır. Kararname ile KKTC’ye Anamur (Dragon Çayı’ndan) boru ile su götürülmesine karar verilmiştir.

Bu kararı takiben projenin fizibilite çalışmalarına başlanmış ve hazırlanan “Kıbrıs Su Projesi Fizibilite Raporu” 1999 yılında onaylanmıştır.

Proje ile alakalı 2004 yılında “KKTC Su Master Planı” hazırlanmıştır

Fizibilite çalışmaları onaylanan projenin, çok geniş kapsamlı ve uzun süreli arazi çalışmaları tamamlandıktan sonra, uygulama yapım aşamasına 2005 yılında geçilmiştir.

Master Plan kapsamında KKTC’nin su ve toprak kaynakları potansiyeli; 2045 hedef yılı için ülkenin nüfus tahminleri ile içme-kullanma, sanayi ve sulama suyu ihtiyaçları belirlenmiş ve bu ihtiyaçların karşılanmasına yönelik alternatif formülasyonlar, teknik ve ekonomik yapılabilirlik yönünden incelenmiştir.

Hem deniz hem de kara yapılarının uygulama projeleri 2011 yılı sonu itibariyle onaylanmış ve tüm inşaat ihaleleri 2012 yılı içinde gerçekleştirilerek projenin inşaat safhasına geçilmiştir.

Türkiye tarafında yer alan Alaköprü ve KKTC tarafında yer alan Geçitköy barajları söz verildiği gibi Mart 2014’te, deniz geçişi ise dünyada ilk kez uygulanan askıda boru hattı ile 07 Ağustos 2015 tarihinde tamamlanmıştır. Asrın Projesi olarak tabir edilen KKTC Su Temin Projesi, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın teşrifleriyle 17 Ekim 2015 tarihinde hizmete alınmıştır.

KKTC Su Temin Projesi’nde uygulanan deniz geçişi, 80 kilometre 165 metre uzunluğunda, deniz yüzeyinden 250 metre derinlikte ve askıda geçmekte ve 1600 milimetre çapındaki, yüksek yoğunluklu polietilen boru hattından oluşmaktadır. Dünyada ilk defa uygulanan askılı borulu sistemle Anamur’da inşa edilen Alaköprü Barajı’ndan alınan su ilk kez 24 Eylül 2015 tarihinde, KKTC tarafında inşa edilen Geçitköy Barajı’na iletilmiştir. Proje ile KKTC’nin uzun vadeli su ihtiyacının karşılanması için, Anamur Dragon Çayı üzerinde tesis edilen Alaköprü Barajı’ndan alınan yıllık 75 milyon metreküp su, Akdeniz’e döşenen boru hattı vasıtasıyla KKTC tarafında Girne yakınlarında inşa edilen Geçitköy Barajı’na aktarılması yoluyla KKTC’nin tamamının istifadesine sunulmuştur.

•          Dünyada ilk ve tek olma özelliği taşıyan Askıda Borulu Deniz Geçiş Sistemini de bünyesinde barındıran KKTC Su Temin Projesi 3 ana ayakta yapılan çalışmaları içermektedir.

Türkiye Tarafında;

Alaköprü Barajı ve HES tesisi,

23 km uzunluğunda, 1.500 mm çapında düktil borulardan oluşan isale hattı,

10.000 m3 hacminde Anamuryum Su Dengeleme Haznesi

Akdeniz Geçişi İsale Hattı;

80.165 metre uzunluğunda, deniz yüzeyinden 250 metre derinlikte ve askıda geçirilen, 1.600 mm çapında yüksek yoğunluklu polietilen boru hattı

KKTC Tarafında;

Güzelyalı Terfi Merkezi,

3.700 m uzunluğunda 1.400 mm çapında, düktil borulardan oluşan Terfi Hattı,

Geçitköy Barajı,

Geçitköy Terfi Merkezi,

Geçitköy Terfi Merkezi ile Arıtma Tesisi arasında 2.880 m uzunluğunda 1.500 mm çapında düktil borulardan oluşan Terfi Hattı

KKTC Deniz Geçişi İsale Hattında 8 Ocak’ta Arıza!

KKTC Deniz Geçişi İsale Hattında 8 Ocak 2020 tarihinde bir arıza oluşmuştur.  Arızanın oluştuğu tarihin hemen akabinde 9 Ocak’ta Deniz Kuvvetleri ile yapılan ortak çalışmalar 19 Ocak tarihine kadar sürdürülmüş ve yapılacak ihalelerin genel kapsamı belirlenmiştir.

KKTC Deniz Geçişi Onarımı işinde son durum tespiti (sörvey) çalışmalarını yapacak gemi 17.06.2020 tarihinde Türkiye’ye ulaşmış ve 18.06.2020 tarihi itibarı ile çalışmalara başlamıştır.

İşin tamamlandığı tarihten bu yana zeminde bir hareket olup olmadığının tespiti adına gemi ilk aşamada Türkiye’den KKTC’ye kadar durmadan ilerleyerek zeminin batimetrik haritasını çıkartmak üzere veri toplamış, sonrasında KKTC’den Türkiye’ye doğru boru hattı seviyesinde ilerleyerek video görüntüsü almış, son işlem olarak da Türkiye’den KKTC’ye doğru her bir bağlantı noktasında ayrı ayrı durmak suretiyle detaylı tespit çalışması yapmıştır. Tüm bu işlemler 05.07.2020 tarihinde tamamlanmıştır.

Arızanın giderilmesi için öncelikle acil olarak Taşucu’nda bir boru üretim fabrikası kurularak yedekler dahil her biri 500 metre uzunluğunda 10 adet yeni boru üretilmiş, açık denizde çalışacak 6 adet donanımlı iş gemisi, 4 adet römorkör ve 4 adet hizmet teknesi iş sahasına getirilerek çalışmalara başlanılmıştır.

DSİ’DEN GÜMÜŞHANE’YE MÜJDE!

Hattın Eylül ayının sonuna kalınmadan işletmeye alınması adına bütün tedbirler alınmış olmakla birlikte dünya kamuoyuna “Akdeniz Fırtınası” olarak yansıyan ve Yunanistan’da da can ve mal kayıplarına sebep olan olumsuz hava şartları, Antalya açıklarında meydana gelen ve bölgeyi birkaç gün etki altına alan hortum, yüksek dalga boyu hareketliliği ve şiddetli rüzgâr KKTC’ye su ileten borulardaki arızayı gidermeye yönelik çalışmaları ciddi manada etkilemiştir.

Tüm bu olumsuz koşullara rağmen, demontaj ve montaj işleri tamamlanarak tespit tarihinden itibaren 3 ay gibi kısa bir sürede tüm çalışmalar tamamlanmış olup,  6 Ekim 2020 tarihinde KKTC Su Temin Projesi’nin yeniden işletmeye alımı Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı merasim ile gerçekleştirilmiştir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan KKTC’ye Su Verme Törenine Katıldı

KKTC Su Temin Projesi’nin yeniden işletmeye alımı, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın video konferans aracılığıyla, Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli ile KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz’un Geçitköy Barajı’ndan katılımıyla 6.10.2020 tarihinde hizmete girdi.

Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Su Temin Projesi Boru Hattı Onarımını Müteakip Su Verme Töreni”nde video konferans yoluyla konuştu. Bir ada ülkesi olması sebebiyle Kıbrıs’ta içme, kullanma ve sulama suyu meselesinin her dönemde gündemde önemli bir yer tuttuğunu belirten Erdoğan, “Ancak ana kıtadan adaya su getirilmesi gerçekten çok zor ve büyük bir proje olduğu için bir türlü hayata geçirilememiştir. Başbakanlığım döneminde bunun kararını verdik. ‘Biz bu işi yaparız’ dedik ve yaptık. Şimdi de bir sıkıntı yaşandı, bu sıkıntı döneminde de tekrar tamiratı yapıldı” diye konuştu. “Su hayattır, medeniyettir, azizdir” diyen bir anlayışla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin su sorununun çözümü için kolları sıvadıklarını anlatan Erdoğan, “Daha işin başındayken kimileri bunun mümkün olmadığını söyleyerek gayretimize dudak büktü. Hiçbirine aldırış etmeden yola koyulduk. Türkiye’de pek çok hayali gerçekleştiren bir hükümet olarak Kıbrıs’ın bu sıkıntısını çözmek de bize nasip oldu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Su Temin Projesini 2015 yılında tamamlayarak hizmete sunduk. Bu proje 80 kilometreyi aşkın uzunluğu, deniz yüzeyinden 250 metre derinliğe inen 1 metre 60 santim çapındaki borularıyla kendi alanında başlı başına bir mühendislik harikasıdır. Dünyada ilk defa uygulanan askıda borulu sistemle Anamur’da inşa ettiğimiz Alaköprü Barajından alınan suyu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki Geçitköy Barajına aktardık. Böylece Anadolu topraklarından doğup Akdeniz’e dökülen Dragon çayının yıllık 75 milyon metreküplük suyunu Kıbrıs adasındaki kardeşlerimizin istifadesine sunmuş olduk. Bu suyun toprakla ve şehirlerimizle buluşup berekete dönüşmesi için adada 529 kilometre uzunluğunda ana dağıtım hattı kuruldu. Anamur’dan Girne’ye uzanan bu projeyi ekonomik değerlerinin ötesinde barış, refah ve huzur içinde aydınlık bir gelecek tasavvuru olarak görüyorum. Dünyada eşi benzeri olmayan bu projenin deniz geçişi isale hattında yılın ilk haftasında beklenmeyen bir arıza meydana gelmişti, tüm teknik zorluklarına rağmen 108 gün gibi kısa bir sürede deniz altındaki arıza giderildi” şeklinde konuştu.

Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Bugün boru hattından adaya yeniden su vermeye başlıyoruz. Projenin sulama bölümüyle ilgili yatırımlar sürüyor. Amacımız 71 bin 540 dekar alanı sulamaya açarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisine yılda 127 milyon lira ilave katkı sağlamaktır. Aynı şekilde Güzelyurt ve Lefke ile civar yerleşim yerlerinin atık su, yağmur suyu, içme suyu hatlarının bir kısmının projeleri hazırlanıyor, bir kısmının ihale çalışmaları yürütülüyor. Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki kardeşlerinin daima yanında olduğunu bu proje ile bir kez daha göstermiştir. Bölgesinin ve dünyanın yükselen yıldızı olan Türkiye, hedeflerine ulaştıkça Kıbrıs Türklerinin uzun zamandır maruz kaldıkları haksızlıkları da telafi edecektir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini siyasi ve ekonomik olarak küresel sistemin eşit ve onurlu bir üyesi haline getirene kadar mücadelemizi sürdürmekte kararlıyız. Bugün deniz altındaki kısmının yeniden devreye girmesinin mutluluğunu hep birlikte yaşadığımız boru hattı gibi daha nice projeleri adaya kazandırmayı sürdüreceğiz.”

Bakan Pakdemirli, KKTC Su Temin Projesinin Yeniden İşletmeye Alım Töreninde

Törende bir konuşma yapan Bakan Pakdemirli, pek çok kesim tarafından imkânsız görünen, olmaz yapılmaz denilen Su Temin Projesi’nin Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın himayelerinde toplam 3 milyar lira yatırımla hizmete alındığını söyledi.

Dünyada eşi ve benzeri olmayan, asırlık bir rüya olan su temini projesi ile yılda 75 milyon metreküp suyun Anamur Alaköprü Barajından 80 kilometresi deniz olmak üzere, toplam 106 kilometrelik kanal ile Kıbrıs Geçitköy Barajına ulaştırıldığını dile getiren Pakdemirli, şunları kaydetti:

“Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Su Temin Projesi, askılı boru sistemiyle deniz geçilerek su aktarılan dünyadaki tek projedir. Şöyle ki; Anavatan’dan yavru Vatan’a uzattığımız Deniz Geçişi İsale Hattı, deniz yüzeyinden 250 metre derinlikteki yani, 85 katlı bina yüksekliğinde askılarda tutulan, deniz tabanına halatlar ve beton ağırlık kütleleriyle bağlanan 80 kilometrelik bir hattır. Bu hat; Akdeniz geçilerek, Kıbrıs’ımıza ulaşmaktadır. Dünyada örneği olmayan bu hattan geçen suyun yarısını içme ve kullanma, yarısını ise sulama suyu olarak Kıbrıslı kardeşlerimize sunuyoruz. Ayrıca, KKTC Su Temin Projesi kapsamında; Alaköprü Barajı inşaatı tamamladık. Türkiye tarafı kara yapıları inşaatını bitirdik. Deniz geçişi inşaatı tamamlandı. KKTC tarafı kara yapıları inşaatı bitirdik. Geçitköy Barajı inşaatı tamamlandı.”

“Kayıp-Kaçak Oranı Yüzde 1’den Az”

Günde 200 bin metreküp kapasiteli Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İçme suyu Arıtma Tesisinin 27 Haziran 2016 tarihinden itibaren işletmeye açıldığını ifade eden Pakdemirli, “Arıtma Tesisi ve toplam 529 km yani Ankara – Mersin arası mesafeden daha uzun içmesuyu dağıtım hatları ile kayıp-kaçak oranı %1’den az olan dünya standartlarının üzerinde bir sistem olarak kurulmuştur. Bu hat içerisinde; Geçitköy Terfi İstasyonu- Arıtma Tesisi-Lefkoşa Arası İsale Hattı, Girne Bölgesi İsale Hattı, Gazimağusa Bölgesi İçmesuyu İsale Hattı, Dipkarpaz Bölgesi İçmesuyu İsale Hattı, KKTC İçmesuyu Dağıtım Hatları 1. Kısım bulunmaktadır.” dedi.

“300 Bin Kişinin İçme Ve Kullanma Suyu Temin Edildi”

Türkiye’den gelen bu suyu 28 belediyenin kullandığını ve toplam 300 bin kişiye içme ve kullanma suyu temin edildiğini dile getiren Pakdemirli, bugüne kadar KKTC’deki içme suyu depolarına toplam 103,4 milyon metreküp su verildiğini belirtti.

“Tarımsal Sulamayla KKTC Ekonomisine 127 Milyon Lira İlave Gelir Sağlanacak”

Bu hattın içme suyu yanında sulama projelerinin de devam ettiğini ifade eden Pakdemirli, projenin tamamlandığında toplamda 72 bin dekar alanın yani, 35 bin futbol sahası büyüklüğünde alanın sulanabileceğini ve böylece ürün çeşitliliği ve verimlilik artışıyla KKTC ekonomisine yıllık 127 milyon lira ilave gelir sağlanacağını söyledi.

Pakdemirli, sulama inşaatının tamamlanmasıyla yaklaşık 18 bin kişiye iş imkânı sağlanacağını belirterek, “Böylece, bu kadim topraklardan bereket fışkıracak ve KKTC’deki kardeşlerimizin geliri, refahı da, inşallah daha da artacak.” ifadelerini kullandı. 

“Karşılaşılan Bütün Zorluklara Rağmen Çalışmalar Kararlılıkla Devam Ettirildi”

Yaşanan arıza ve yapılan çalışmalara değinen Bakan Pakdemirli, şöyle konuştu:

“Bugün, bu vizyon projesini, yenilenmiş, güçlendirilmiş ve sorunları giderilmiş olarak hamdolsun, yeniden hizmete açıyoruz. Bilindiği gibi; Deniz Geçişi İsale Hattında 8 Ocak 2020 tarihinde bir arıza oluşmuştu. Hızlı bir şekilde teknik ve operasyonel çalışmaları başlattık. Çıkan bu arızayı sistemi iyileştirmek ve mükemmelleştirmek için bir fırsat bildik. Haziran ayında durum tespiti çalışmalarını yapacak gemiyle çalışmaları başlattık.

Yoğun çalışmalarımızla, Eylül ayının sonuna kalınmadan hattın işletmeye alınmasını hedeflemiştik.

Ancak, Dünya kamuoyuna da “Akdeniz Fırtınası”olarak yansıyan olumsuz hava şartları ile Antalya açıklarında meydana gelen ve bölgeyi etkisi altına alan hortum, yüksek dalga boyu hareketliliği ve şiddetli rüzgâr, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne su ileten borulardaki arızayı gidermeye yönelik çalışmaları ciddi manada etkilemiştir.

Fakat hamdolsun, bugün, Asrın Projesi olan bu dev projenin tüm borularının montaj işlemleri, karşılaşılan bütün zorluklara rağmen çalışmalar kararlılıkla devam etmiştir.

Kara şartlarında küçük bir bent veya gölet gibi bir su yapısı en az 5-6 ayda tamamlanabilirken, Türk mühendislerinin azmi ve çalışkanlığı sayesinde bu mega proje deniz şartlarında ve her türlü zorluğa rağmen fiilen 3,5 ay gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır. Bu proje, 6 ana operasyon gemisi, 4 römorkör, 4 destek gemisi olmak üzere toplam 14 gemi ve 325 personel ile yürütülmüştür. 

Çalışmanın zorlu şartlarını tanımlayacak olursak, deniz üzerinde yapılan zorlu çalışmaların yanında deniz altında insansız robotlarla yapılan işlemler bir nevi ay yürüyüşlerine de benzetilebilir.

Bu proje, kullanılan malzeme itibariyle yerlilik oranı en yüksek projelerden bir tanesidir. Tüm hattı besleyen ve deniz geçişini sağlayan boruların tamamı yerli üretimdir. Bu sayede projede maliyet tasarrufu sağlanmıştır.”

“Anadolu’nun Bu Feyizli Suları Kardeşliğimizi, Birliğimizi Beslemeye Devam Edecektir”

Yenileştirme ve güçlendirme kapsamında toplam 520 milyon lira bütçe ayrıldığını anlatan Pakdemirli, “Dün olduğu gibi bugün de yarında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için sizin önderliğinizde yatırımlarımız devam edecektir. Ve hamdolsun, bu meşakkatli çalışmanın sonucunda Anadolu’nun bereketli suları, tekrar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne akmaya hazır hale gelmiştir. İnancımız odur ki, Anadolu’nun bu feyizli suları kardeşliğimizi, birliğimizi beslemeye devam edecektir.” dedi.